"Trading in the Zone" là một cuốn sách tuyệt vời về giao dịch tài chính mà không thể bỏ qua. Viết bởi Mark Douglas, nhà giao dịch hàng đầu và nhà tâm lý học giao dịch, cuốn sách này tiếp cận vấn đề tâm lý giao dịch một cách sâu sắc và cung cấp cho độc giả những phương pháp và công cụ để thành công trong thị trường khốc liệt. Từ việc kiểm soát cảm xúc đến xây dựng một tư duy thành công, "Trading in the Zone" là nguồn cảm hứng và hướng dẫn cho những người muốn đạt được kết quả tốt hơn trong giao dịch tài chính.
Mở đầu
Trading in the zone của Mark Douglas được xem là quyển sách kinh điển trong giới Đầu Tư hay Giao Dịch. Quyển sách sẽ khiến bạn phải đọc đi đọc lại nhiều lần, mỗi lần lại phát hiện thêm một bài học mới. Trading in the zone không nói về chiến lược kinh doanh mà dạy bạn cách đối phó với nhiều thách thức tâm lý khi giao dịch.
Bất cứ ai đã giao dịch trong một thời gian dài đều biết tầm quan trọng của việc nhận thức đúng đắn, điều rất khó đạt được nếu không được trợ giúp và “khai sáng” . Đó cũng là lý do tại sao Trading in the zone được nhiều thương nhân tâm đắc đến vậy.
Mỗi người sẽ có những điểm tâm đắc khác nhau. Bài viết này xin được điểm lại 5 bài học nổi tiếng nhất của Mark Douglas trong Trading in the zone.
BÀI HỌC 1
“95% các lỗi Trading bạn có khả năng mắc phải, đó là do bạn nhìn thấy tiền bốc hơi trước mắt bạn, nó xuất phát từ thái độ của bạn về việc sợ bị sai, sợ mất tiền, sợ bỏ lỡ mất cơ hội, và sợ để lại tiền trên bàn.”
Nhiều trader tin rằng lý do họ mất tiền là do họ phân tích thị trường không chính xác, họ cố gắng khắc phục điều này bằng cách tìm hiểu thêm về thị trường trong khi đáng lẽ họ nên tìm hiểu thêm về cách họ suy nghĩ và đưa ra quyết định.
Mark nói rằng hầu hết những sai lầm khiến bạn mất tiền đến từ nỗi lo bị mất tiền. Để hiểu rõ hơn, hãy nghĩ lại vì sao khi tập trade trên những tài khoản demo bạn có thể dễ dàng có được những kết quả tốt hơn là khi chiến đấu ở thị trường chân chính.
Sự thật nằm ở chỗ khi các bảng xếp hạng vẫn như cũ, các cặp tiền, đồng coin vẫn giống nhau như khi bạn kiểm tra, chỉ có tiền của bạn đang gặp rủi to. Chính vì cảm nhận được nguy cơ bị mất tiền, bạn sẽ không tránh được sự sợ hãi và từ sợ hãi dẫn đến những sai lầm.
Khi giao dịch demo, bạn không quan tâm đến việc bỏ lỡ lợi nhuận tiềm năng, cũng không quan tâm bạn đúng hay sai. Lối suy nghĩ như vậy là thứ bạn cần phải đem vào khi giao dịch trực tiếp. Có thể bạn đã nghe câu nói “không giao dịch với số tiền bạn không thể mất” – một trong những câu thần chú luôn đúng vì nếu bạn giao dịch bằng số tiền không thể mất, bạn sẽ không thể tái tạo tư duy vô tư mà bạn có khi giao dịch demo, hành động của bạn lúc này khi sẽ bị chi phối bởi nỗi sợ hãi hơn là suy nghĩ logic.
BÀI HỌC 2
“Nếu bạn cảm nhận được dòng chảy cơ hội bất tận để vào và ra khỏi thị trường mà không trách móc bản thân và không nuối tiếc thì bạn sẽ ở một trạng thái tinh thần tốt nhất để hành động tạo ra lợi nhuận tốt nhất cho bạn và bạn cũng học được từ chính kinh nghiệm của bản thân.”
Thị trường nào cũng sẽ mang đến cho bạn những cơ hội để kiếm tiền, những cơ hội này là thứ mà bạn hay gọi là tín hiệu giao dịch. Nhưng để tận dụng được những cơ hội này, bạn cần phải ở trong trạng thái tâm lý đúng đắn.
Có những ngày mà bạn làm đúng mọi thứ: đóng giao dịch vào đúng thời điểm, chọn đúng thời điểm tiềm năng, thành công đoán được xu hướng và thực hiện kế hoạch giao dịch của mình một cách hoàn hảo.
Vậy điều gì khiến bạn có những ngày như thế này?, có phải là khả năng phân tích thị trường tuyệt vời hay một số kỹ năng đặc biệt mà bạn sở hữu?
Không phải, chính tâm trí và thái độ của bạn trong ngày giao dịch mới nắm vai trò cốt lõi.
Để hiểu rõ hơn, hãy tưởng tượng bạn thức dậy và bắt đầu giao dịch sau khi thua 6 lệnh vào hôm trước, chắc chắn bạn sẽ không thể đưa ra quyết định giao dịch hợp lý vì những thua lỗ đã và đang còn tồn tại trong tâm trí bạn.
Thế nhưng, nếu bạn bước vào ngày giao dịch mới sau khi đã thu lợi nhuận của 6 lệnh liên tiếp, niềm tin, thái độ của bạn sẽ thay đổi. Bạn sẽ không nghĩ về những sai lầm trong quá khứ mà chỉ quan tâm đến việc rà soát và tìm cách để biến chiến lược giao dịch của bạn tốt hơn.
BÀI HỌC 3
”Con người nhìn những gì họ đã từng tìm hiểu và thấy những gì họ đã từng học, và mọi thứ khác đều vô hình cho đến khi họ học cách làm thế nào để đối phó được với năng lượng làm hạn chế nhận thức của họ với những gì họ chưa học và đang chờ được khám phá.“
Trích dẫn này nêu bật cách các trader bị mắc bẫy của chính mình khi họ tin mình đã học được mọi thứ để hiểu thị trường trong khi thực tế, họ chỉ mới chạm đến bề mặt những gì họ cần để thật sự giao dịch có lời.
Bạn học những chỉ số hoặc mô hình kỹ thuật quan trọng và cho rằng đó là cách duy nhất để đọc hiểu biểu đồ. Khi đó, bạn đã tự tách mình khỏi những kiến thức giao dịch khác, từ đó thu hẹp cách cửa dẫn đến lợi nhuận. Đó là do bạn quên rằng :
Kiến thức giao dịch quan trọng nhất mà bạn cần có để thành công, không được thể hiện trên biểu đồ.
Chỉ số là không đủ. Bạn cần tìm hiểu điều gì đang xảy ra đằng sau nó. Điều gì khiến thị trường biến động? Tại sao thị trường dừng lại và đảo ngược ở đây? Cách duy nhất để tìm ra những điều này là nghiên cứu cách các nhà giao dịch khác đưa ra quyết định trên thị trường.
Khi nói đến giao dịch, biết lý do tại sao mọi thứ xảy ra quan trọng hơn nhiều so với việc biết điều gì đang xảy ra, một đứa trẻ 4 tuổi có thể nói cho bạn biết thị trường đang di chuyển lên hay xuống, nhưng sẽ không thể nói cho bạn biết vì sao.
BÀI HỌC 4
”Để hoạt động hiệu quả trong môi trường trading, cần có những luật lệ và ranh giới để định hướng cho những hành vi của chúng ta. Có một thực tế rất đơn giản rằng, trading có rất nhiều hiểm họa rình rập ta, thậm chí có những mất mát nằm ngoài khả năng tưởng tượng.”
Việc có các quy tắc để đảm bảo bạn có hành vi giao dịch phù hợp với thị trường là hoàn toàn cần thiết. Nếu không, bạn có thể đặt mình vào nguy cơ mất một khoản tiền đáng kể.
Trong đời thường, bạn sẽ được dạy về các quy tắc, những điều bạn không thể làm. Nhưng trong giao dịch, kể cả khi tham gia các khóa học kỹ thuật trade cơ bản đến nâng cao, sẽ không có một người thầy nào để dạy bạn về những luật lệ. Do đó, bạn cần đưa ra những quy tắc riêng cho mình nếu muốn trade hiệu quả.
BÀI HỌC 5
”Bạn không cần phải biết về điều gì sẽ xảy ra tiếp theo để kiếm tiền."
Tại sao? Vì có một sự phân phối ngẫu nhiên giữa thắng và thua cho bất kỳ tập hợp những biến số nào được xác định là một điểm lợi thế. (Hãy xem bài học 3). Mặt khác, dựa vào hiệu suất hoạt động điểm lợi thế của bạn trong quá khứ, bạn có thể biết được qua 20 giao dịch, 12 giao dịch thắng và 8 giao dịch bị thua. Bạn không biết gì về chuỗi những giao dịch thắng và thua hay thị trường sẽ có bao nhiêu tiền cho những giao dịch thắng. Sự thật này làm cho nghề giao dịch như một xác suất hay trò chơi số. Khi bạn thực sự tin rằng giao dịch đơn giản là một trò chơi xác suất, khái niệm kiểu đúng và sai hay thắng và thua không còn có ý nghĩa nữa.
Điều Mark đang nói ở đây là rất quan trọng.
Xác suất là một trong những khía cạnh ít được hiểu nhất của thị trường, có một sự hiểu biết chắc chắn về xác suất cũng như cách nó liên quan đến bạn và chiến lược giao dịch của bạn sẽ giúp bạn giữ được kỳ vọng của mình sát với thực tế của thị trường.
Nếu bạn đã thử nghiệm chiến lược giao dịch của mình trên một quy mô giao dịch mẫu (ví dụ như một nghìn), bạn sẽ biết có bao nhiêu giao dịch trong số hàng nghìn này bạn đã thắng và thua.
Biết thông tin này, bạn có thể giao dịch từ quan điểm xác suất hơn là cơ hội, khi đã biết trong số 1000 giao dịch, bạn sẽ thắng trên 500 giao dịch còn điều gì khiến bạn sợ mất tiền?
Trên đây chỉ là một trong số những kiến thức bổ ích mà Trading in the zone của Mark Douglas. Nếu có cơ hội, bạn nên tìm đọc toàn bộ quyển sách để cảm nhận hết những tinh túy mà tác phẩm truyền tải. Nếu không, hy vọng những trích dẫn trên đây cũng sẽ hữu ích và giúp bạn thành công hơn khi giao dịch.